تنها گذشت چند ماه كافي بود تا بورس تهران حدود 20ميليارد دلار از ارزش روز خود را از دست بدهد، ولي با نگاهي به تابلوهاي بورس هنوز مي‌توان ردي از بازدهي را ديد.

ارزش روز بورس تهران روزانه در حال كاهش است تا جايي كه اين رقم از 67هزار ميليارد تومان در زمان اوج خود به كمتر از 50هزار ميليارد ريال در پايان آذرماه رسيده است.البته كه دلايل هم روشن است، از كاهش قيمت‌هاي جهاني گرفته تا برخي سياست‌هاي دولت، همه و همه در كنار هم مسير را به سمتي برده‌اند كه ديگر كسي خبري از بورس نگيرد.
حتي ماجراي بي‌اعتنايي به بورس تا آنجا پيش رفته كه طرح كمك 300ميليارد توماني نيز از سوي عالي‌ترين مقامات اقتصادي كشور بي‌اهميت خوانده شده و از عملي شدن آن جلوگيري مي‌شود.
به هر حال واقعيت اين روزهاي تالار شيشه‌اي با اتكا به اين‌كه متوسط بازدهي شاخص قيمت تا پايان 9ماهه معادل منفي 12درصد بوده، براي هيچ سهامداري خوشايند نيست.
نمي‌دانم شايد تصميم‌گيران كلان اين بازار نمي‌دانند كه عدد شاخص در ابتداي امسال مرز 10هزارو 82واحد را طي مي‌كرده است، درحالي كه در اين روزهاي پاييزي 9هزار واحد هم رويايي دست نيافتني شده است.
ما راه حل مي‌خواهيم!
حال معلوم نيست قرار است چه شوك موثري به اين بازار وارد شود تا قدري اميدها برگشته و رونق روي خوش خود را نشان دهد. عرضه سهام جديد، تزريق نقدينگي، تعطيل كردن بورس، حذف سرعت‌گيرهايي چون حجم مبنا و درصد نوسان، احياي دستورالعمل بازارگرداني و ... هركدام گزينه‌هايي هستند كه قرار است بورس تهران را نجات دهند. به هر حال شرايط اين روزهاي بورس تهران مزيت خاصي را براي هيچ سهمي نساخته است. نه اصل چهل‌و‌چهاري‌ها رونقي دارند و نه بازارگردان‌ها توانسته‌اند معجزه‌اي را رقم بزنند.
اين 9 سهم پولساز!
مهم نيست سهامدار چه صنعتي يا گروهي در بورس تهران باشيد، در هر حال شانس شما براي گرفتن بازده وجود دارد. اين امر با نگاهي به جدول رتبه‌بندي 10سهم مطرح بيشتر جلوه مي‌كند، چرا كه از صنايع غذايي گرفته تا شركت‌هاي سيماني جزو ترين‌‌هاي بورس از شروع امسال تا پايان آخرين ماه پاييز هستند.
خانواده‌هاي پولدار بورس!
«كنتورسازي ايران» كه مدال طلاي بيشترين بازده قيمتي را با 439درصد از آن خود كرده، متعلق به يك شخص حقيقي است. سهام اين شركت طي سال‌جاري با واگذاري‌‌هاي بلوكي در نهايت سهم خانواده «عاملي» در اين شركت را به 78درصد رساند.
رتبه‌هاي دوم و سوم پربازده‌ترين سهام بورس به ترتيب متعلق به شركت‌هاي «بيسكويت گرجي» با 149درصد و «رادياتور ايران» با 146درصد است.سهامدار اصلي بيسكويت گرجي هم خانواده گرجي هستند كه 53درصد سهم اين شركت نقره بورس را به خانه برده‌اند. در نهايت برنز بورس هم متعلق به گروه خودروسازي سايپا است كه با چند شركت تابعه خود سهامدار 56درصدي اين شركت است.چهارمين شركت پربازده هم «فروسيلس»، اتفاقا متعلق به يك خانواده است. خانواده «حاجي‌بابا» با در اختيار داشتن 50درصد سهم اين شركت، توانسته‌اند بازده 137درصد «فروسيلس» را از آن خود كنند.رتبه‌هاي پنجم، ششم، هفتم و هشتم به ترتيب مربوط به شركت‌هاي «بسته‌بندي ايران» با 129درصد، «كاشي الوند» با 128درصد، «سيمان داراب» با 88درصد، «پارس شهاب» با 84درصد و «گلوكزان» با 81درصد است.
در ميان سهامداران اين چهار شركت ديگر خبري از خانواده‌هاي بورسي نيست و تمركز عمده در دست سهامداران حقوقي و شبه‌ دولتي‌ها است. «گروه توسعه صنايع بهشهر» با 62درصد سهامداران اصلي بسته‌بندي ايران است. «سرمايه‌گذاري تامين اجتماعي» هم 93درصد كاشي الوند را در پرتفوي خود دارد. سهامداران سهام عدالت هم با 51درصد بازدهي 89درصدي سيمان داراب را به خانه برده‌اند.
همچنين سرمايه‌گذاري پارس توشه هم 92درصد پارس شهاب را در دست خود دارد و در آخر هم دو سهامدار عمده يكي «بنياد مستضعفان» با 39درصد و «سرمايه‌گذاري صنعت و معدن» با 35درصد در تركيب سهامداري گلوكزان نقش دارند.
اينكه دليل رشد سودآوري شركت‌هايي كه نام آن‌ها در بالا ذكر شد، چيست دقيقا به دليل و پارامتر خاصي برنمي‌گردد، بلكه فاكتورهاي زيادي در آن نقش بازي مي‌كنند.
اين سهم‌ها ناخوش‌اند!
سوي ديگر سوددهي، زيان دهي است و 9شركتي كه در اين دسته‌بندي جاي گرفته‌اند از رويه‌ منظم‌تري به نسبت شركت‌هاي سود ده برخوردار هستند.
عمده شركت‌هاي زيان ده بورس، شركت‌هاي توليد كننده روي هستند كه افت قيمت‌هاي جهاني شرايط نامناسبي را براي سهامداران اين شركت‌ها رقم زد. صنعت بعدي قندي‌ها هستند كه به دليل سياست‌هاي خاص قوه مجريه در بحث واردات شركت به اين زودي‌ها قرار نيست افزايش قيمت يا سودآوري خاص را تجربه كنند.
شركت‌هاي «باما» و «كالسيمين» با ثبت زيان‌هاي 85 و 76درصدي درصدر زيان ده‌ترين بورس تا پايان آذرماه قرار دارند، «گروه صنعتي و معدني امير» با 42درصد سهمي كه در باما دارد امسال را چندان جالب سپري نكرده است. از طرفي «توسعه معادن روي ايران» هم با 50درصد سهام در كالسيمين به انتظار روزهاي بحراني‌تر نشسته است.
«سموم علف كش» با 74درصد، «قند مرودشت» با 73درصد، بسته‌بندي پارس با 72درصد و «قند لرستان» با 71درصد زيان دهي رتبه‌هاي سوم تا ششم زيان‌ده‌ترين را يدك مي‌كشند.
گروه پارس كه متعلق به يك سهامدار حقيقي به نام «داوديان» است اين روزها روي روند زيان‌دهي حركت كرده است، چرا كه 43درصد سموم علف‌كش و 38درصد بسته‌بندي پارس را در اختيار دارد كه هر كدام با درج زيان‌هاي بالاي 70درصد شرايط خوبي را تجربه نمي‌كنند. 51درصد «قند مرودشت» در اختيار «آموزشگاه خيريه مهدي نمازي» است و سهامدار عمده و 38درصدي «قند لرستان» هم «قند بيستون» است كه زيان بالايي را از سرمايه‌گذاري در اين شركت كسب كرده است.
اما رتبه‌هاي هفتم تا نهم زيان‌ده‌ترين سهم‌هاي بورس تهران تا پايان آخرين ماه پاييز به ترتيب متعلق به «ملي سرب و روي ايران» با 67درصد، «مخابراتي راه دور» با 66درصد و «قند اصفهان» هم با 66درصد است. سهامدار عمده هفتمين شركت «گروه توسعه معادن روي» با 53درصد است. يك سهامدار حقيقي به نام «مسيح قائميان» با تمركز 35درصدي سرمايه‌گذاري خود در «مخابراتي راه دور» زيان بالايي را براي خود رقم زده است.
در نهايت هم «بنياد مستضعفان» با 75درصد بخش زيادي از زيان‌دهي «قند اصفهان» را به دوش كشيده است.
اصل چهل‌وچهاري‌هايي كه خنثي هستند!
تنها سه شركت از 9 شركتي كه در جريان خصوصي‌سازي و اجراي ابلاغيه اصل 44 وارد بورس شدند، توانسته‌‌اند بازدهي مثبتي را براي سهامداران خود سبب شوند، البته فعلا تا پايان آذر ماه ا مسال! فراموش نشود كه «مخابرات» كه جايگاه دوم بازدهي را با عدد 5/11درصد در اختيار خود دارد، هنوز با توقف نماد مواجه است. رتبه‌هاي اول و سوم هم به ترتيب متعلق به «كشتيراني» با 1/14درصد و «فولاد خراسان» با 6/8درصد است. البته «فولاد خراسان» و «مپنا» جزو شركت‌‌هاي اصل 44 نبودند، ولي در دسته‌بندي شركت‌هايي كه دولت در جريان خصوصي‌سازي وارد بازار سرمايه كرد، قرار مي‌گيرند. رتبه‌هاي سوم تا نهم بازدهي منفي هم به ترتيب متعلق به شركت‌هاي «فولاد خوزستان» با 4/8درصد، «مپنا» با 9/20درصد، «پالايش نفت اصفهان» با 2/37درصد، «فولاد مباركه» با 6/40درصد، «پتروشيمي فن‌آوران» با 4/44درصد و در آخر «ملي‌صنايع مس» با 4/51درصد است.
سقوط 5/1 مرتبه‌اي P/E بورس تهران!
در كنار روندهاي منفي، سقوط 5/1 مرتبه‌اي P/E را هم اضافه كنيد. بر اساس آمار منتشره از وضعيت سهام شركت‌ها ميانگين موزون P/E بورس از 5/5 مرتبه در ابتداي امسال به كمتر از 4 مرتبه تا پايان آذر ماه رسيده است. چشم‌انداز نه‌چندان روشن سوددهي شركت‌ها براي سودآوري در آينده و افت EPS شركت‌ها در سال آينده دليل عمده بروز چنين حالتي به شمار مي‌رود.
فقط 8 صنعت مثبت‌اند!
اما از ميان 37 صنعت كوچك و بزرگ فعال در بورس تهران، تنها 8 صنعت هستند كه روند سوددهي مثبتي را طي مي‌كنند. «صنعت ابزار پزشكي، اپتيكي و اندازه‌گيري» به تنهايي 8/422درصد رشد بازدهي را تا پايان آذرماه تجربه كرده‌اند.
در ادامه كاشي و سراميك با 6/34درصد و محصولات غذايي و آشاميدني به جز قند و شكر با 7/16درصد بازدهي رتبه‌هاي دوم و سوم صنايع سودآور بورس را در اختيار دارند.
در حال حاضر هم انتهاي جدول زيان‌دهي متعلق به صنعت ساخت دستگاه‌ها و وسايل ارتباطي با 8/44درصد است. رتبه‌هاي بعدي زيان‌ده‌ترين صنايع هم شامل فرآورده‌هاي نفتي، كك و سوخت هسته‌اي با 8/40درصد و محصولات شيميايي با 6/36درصد است.